انواع تایمر آنالوگ و دیجیتال

زمان‌هایی در زندگی روزمره ما پیش آمده که اصرار داشتیم فعالیتی رأس یک زمان مشخص بدون اینکه در آن لحظه نیازی به حضور ما باشد؛ انجام یا متوقف شود. در یک فرآیند صنعتی یا حتی در فعالیت‌های خانگی متناسب با تجهیزات برقی، این امر بر عهده تایمرها است. تایمرها دارای انواع مختلف بر حسب شرایط کار و نوع فعالیت هستند. برای آشنایی هرچه بهتر با انواع تایمر با المان صنعت برتر سپهر همراه باشید.

تایمر یا زمان سنج دسته‌ای از رله‌های فرمان هستند که در تمامی شاخه‌های برق اعم از سیستم‌های قدرت، کنترل، الکترونیک، الکترومکانیک، تأسیسات و… کاربرد دارند. امروزه استفاده از انواع تایمر برق صنعتی یا الکترونیکی در تمامی تابلوهای برق به وضوح دید می‌شود. این رله‌های زمانی همان‌طور که از نامشان پیداست وظیفه دارند تا مدار الکتریکی یا مکانیکی را برای مدت زمانی خاص کنترل نمایند. عموماً در صنعت برق تایمرها در تابلوهای اتوماسیون، تابلوهای فرمان، تابلوهای راه انداز موتور از نوع ستاره مثلث و… دیده می‌شوند. در تایمرها به محض رسیدن به زمان مشخص شده سیگنالی ارسال می‌شود تا دستور اجرا و یا قطع فرآیندی صادر شود. تایمرها برای زمان‌های دقیقه، ساعت، روزانه، هفتگی و حتی سالانه ساخته می‌شوند که هرکدام تنظیمات خاص خود را دارند. در ادامه به معرفی انواع تایمر می‌پردازیم.

تایمرها از نظر کارکرد در دو دسته تایمرهای تأخیر در وصل و تایمرهای تأخیر در قطع دسته بندی می‌شوند. تایمرهای تأخیر در وصل وظیفه دارند که پس از طی مدت زمانی مشخص بوبین رله را فعال کرده تا سیگنالی از تایمر ارسال شود. به موجب ارسال سیگنال یک تیغه یا کلیدی مدار فرمان تابلو وصل یا قطع می‌شود تا فرآیندی صورت گیرد. تایمرهای تأخیر در قطع نیز وظیفه دارند که پس از طی مدت زمانی مشخص بوبین فعال رله تایمر را قطع کرده تا سیگنال ارسال شده از تایمر به تیغه یا کلیدهای مدار فرمان تابلو قطع شود. در این صورت بازهم تیغه یا کلیدی وصل یا قطع می‌شود تا فرآیندی صورت گیرد. تشخیص اینکه آیا ما باید از تایمر تأخیر در وصل یا تأخیر در قطع استفاده کنیم بر اساس مدار فرمانی است که برای تجهیز مصرفی در نظر می‌گیریم.

تایمرهای موجود در بازار در دو دسته بندی کلی تایمرهای آنالوگ و تایمرهای دیجیتال قرار می‌گیرند. تایمرهای آنالوگ عموماً فاقد نمایشگری برای زمان سپری شده هستند ولی با استفاده از چراغ موجود بر روی تایمر وضعیت آن مشخص می‌شود. تایمرهای دیجیتالی دارای دقت بیشتر و حافظه بوده و انرژی الکتریکی کمتری نیز مصرف می‌کنند. تایمرهای آنالوگ و دیجیتال به فراخور محل استفاده و نوع تابلو دارای انواع مختلفی هستند که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم:

تایمرهای بادی از نوع مکانیکی هستند که با علم پنوماتیک یا نیوماتیک که در خصوص کار با فشار هوا است؛ کار می‌کند. این تجهیز از یک کنتاکت باز و یک کنتاکت بسته تشکیل شده است که بر روی کنتاکتور نصب می‌گردد. تایمر بادی از نوع تایمر تأخیر در وصل است که عملکرد آن بر اساس فعال و غیر فعال شدن بوبین کنتاکتوری است که بر روی آن نصب شده است. این تایمر عموماً در مدارهای ستاره مثلث برای تغییر وضعیت حالت ستاره به مثلث مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تایمر هیدرولیکی همان‌گونه که از نام آن پیداست براساس علم هیدرولیک که در خصوص کار با فشار روغن است؛ کار می‌کند. این تایمر نیز از نوع تأخیر در وصل بوده و زمانی که به جریان برق متصل می‌گردد مقداری روغن در داخل رله جابجا می‌شود. برای بازگشت روغن به محل اولیه مدت زمانی لازم است که این مدت زمان به عنوان زمان تایمر شناخته می‌شود.

تایمر حرارتی همانند تجهیز بی متال از تیغه بی متال و خاصیت آن بهره می‌برد. زمانی که جریان را از تایمر عبور می‌دهیم، به مرور زمان بی متال گرم شده و دستور قطع یا وصل مدار را صادر می‌کند. آنچه که در خصوص این مدل از تایمرها اهمیت دارد دقت آن است. این نوع تایمر با توجه به نوع کارکرد دارای دقت کمی بوده و از آب و هوای محیط تأثیر می‌پذیرد.

این تایمر متشکل از یک موتور کوچک است که از طریق چرخ دنده یک دیسک را در مقابل میکروسوئیچ می‌چرخاند. شما می‌توانید محل دیسک را در لحظه شروع به کار تنظیم نمائید. در ادامه با تغذیه موتور کار تایمر شروع می‌شود. پس از گردش و با برخورد دیسک با زائده خارجی که در زمان تنظیم قرار گرفته است؛ موتور متوقف شده و از کار می افتد و سیگنال مناسب ارسال می‌گردد.

این تایمرها از جمله پر مصرف‌ترین نوع تایمرها می‌باشد که به‌صورت ۸ پایه و ۱۱ پایه بر اساس تعداد کنتاکت مورد نیاز و رله‌ای بوده که باید در هنگام خرید به همراه پای نصب آن خریداری شود. اصلی‌ترین امتیاز این تایمر با دیگر مدل‌ها مولتی رنج بودن و پشتیبانی از دامنه بالای ولتاژی است. این مدل از تایمر محدودیت زمانی مدل‌های قبلی را نداشته و از ۰٫۰۵ ثانیه تا ۳۰۰ ساعت را پوشش می‌دهد. همچنین این تایمر قابلیت برنامه ریزی داشته و در نتیجه تأخیر در قطع یا تأخیر در وصل می‌باشد.

تایمر الکترونیکی کتابی یکی از انواع تایمر است که برای زمان‌های بسیار کوتاه طراحی شده و شامل یک بوبین و خازن است. رله هنگامی وصل می‌شود که خازن شارژ شده و ولتاژ دوسر آن برابر ولتاژ وصل رله باشد. پس از وصل رله و بار ذخیره شده در خازن، روی مقاومتی که توسط کنتاکت باز رله به دوسر خازن وصل می‌شود، تخلیه می‌شود. در این نوع تایمر تغییر ظرفیت خازن باعث تغییر زمان تنظیمی مورد نظر ما می‌شود.

این تایمر آنالوگ دارای باتری ذخیره دار و قابل شارژ می‌باشد. همچنین از آن می‌توان برای برنامه ریزی روزانه و تنظیم زمان به‌صورت تابستانه و زمستانه استفاده کرد. کمترین زمان تنظیم این مدل تایمر ۱۵ دقیقه بوده و خطای آن در هر روز کمتر از یک ثانیه می‌باشد. این تایمر از رنج ولتاژی ۱۱۰ تا ۲۲۰ ولت پشتیبانی می‌کند و بر روی ریل قابل نصب است. این تایمر از نوع کاربرد و عملکرد بهترین و با امکانات ترین تایمر آنالوگ موجود در بازار می‌باشد.

به فراخور دستور، عملکرد و شرح عملیات شما تایمرهای دیجیتال با برندهای مختلفی در بازار موجود هستند. تفاوت آن‌چنانی بین مدل‌های مختلف تایمرهای دیجیتال وجود ندارد و عمده تفاوت آنها در ولتاژ تغذیه و کنتاکت های کمکی می‌باشد. تایمرهای دیجیتالی با استفاده از دکمه‌های کنترلی قرار گرفته در زیر صفحه نمایش آنها تنظیم شده و بر روی صفحه نمایش زمان تنظیم شده و زمان سپری شده قابل مشاهده است. همچنین احتمال خطا در این تایمرها بسیار ضعیف است و می‌توانیم بگوییم فاقد خطا می‌باشند. این تایمرها توانایی عملکرد در هر دو حالت تأخیر در وصل و تأخیر در قطع را دارا هستند و در برخی از برندها دارای امکانات بیشتری مانند کنترل موتورهای چپ‌گرد و راست‌گرد می‌باشد.

برای خرید یک تایمر با توجه به تنوع آنها کافی است پیش از خرید موارد زیر را در نظر بگیرید:

۱) محل استفاده

۲) ولتاژ تغذیه

۳) جریان مجاز کنتاکت های خروجی تایمر

۴) مد کاری از لحاظ تأخیر در قطع یا تأخیر در وصل و نوع کار کرد

۵) نوع اتصال و نصب تایمر در تابلو

۶) ابعاد موردنظر

۷) محدوده زمانی که تایمر باید پوشش بدهد و اینکه آیا نیاز به قابلیت تکرارپذیری هست یا خیر.