در این مقاله سعی داریم تا شما را با دو تجهیز رله و کنتاکتور آشنا کرده و به بررسی شباهت و تفاوت رله و کنتاکتور بپردازیم. رله و کنتاکتور دو تجهیز پر کاربرد در صنعت برق و اتوماسیون صنعتی می‌باشند. اما نوع عملکرد و فراوانی کاربرد آنها بعضاً باعث سردرگمی در انتخاب تجهیز برای مهندسان برق می‌شود. در این مقاله پس از معرفی، به بررسی شباهت‌ها و تفاوت رله و کنتاکتور خواهیم پرداخت. این مقاله باعث آشنایی بیشتر مهندسان با این تجهیزات شده و آنها را در امر انتخاب تجهیز مناسب یاری می‌دهد.
کنتاکتور و رله چیست؟
استفاده از سوئیچ‌ها در تابلوهای برق برای کنترل مدارها و سیستم‌های صنعتی متداول و لازم است. این سوئیچ‌ها متناسب با قابلیت‌هایشان دارای انواع مختلفی است که کنتاکتورها و رله‌ها دسته‌ای از آنها هستند. این دو تجهیز نوعی سوئیچ هستند که با استفاده از منبع ولتاژ پایین، می‌توانند یک مدار با ولتاژهای مختلف و بعضاً بالا را کنترل نمایند. تفاوت رله و کنتاکتور با کلیدهای معمولی در این است که در کلیدهای ساده برای قطع و وصل نیاز به عمل دستی است اما کنتاکتور و رله با استفاده از جریان ورودی به صورت اتوماتیک کنترل نمود.
رله: تجهیزی است که کنتاکت های آن با استفاده از تغییر وضعیت، در همان مدار یا در یک یا چند مدار مرتبط تغییر ایجاد می‌کنند.
کنتاکتور: تجهیزی است که وظیفه آن قطع و وصل مکرر مدار در شرایطی غیر از شرایط عادی است.
شباهت رله و کنتاکتور
۱- در رله و کنتاکتور از یک سیم پیچ الکترومغناطیسی برای باز کردن و بستن اتصال کانتکت ها استفاده می‌شود.
۲- هردوی این تجهیزات دارای ترمینال‌های ورودی برای کنترل سیگنال‌ها و ترمینال‌های کانتکت عملیاتی هستند.
۳- هر دو دارای پوشش محافظت شده هستند که این پوشش برای رله‌های قدرت معمولاً از نوع شیشه‌ای می‌باشد.
تفاوت رله و کنتاکتور
۱- اولین تفاوت رله و کنتاکتور در خصوص ظرفیت بار آنها می‌باشد. رله‌ها عموماً برای بارهای زیر ۱۰ آمپر و نهایتاً زیر ۲۰ آمپر مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما کنتاکتورها رنج وسیعی از بار را تحت پوشش خود دارند، کنتاکتور های موجود در بازار رنج‌های ۶ الی ۸۰۰ آمپر را تحت پوشش خود دارند.
۲- کنتاکتورها دارای یک کنتاکت باز و یک کنتاکت بسته در شرایط انجام کار هستند. این در حالی است که رله‌ها بسته به عملکرد و میزان جریان راه اندازی می‌توانند به‌صورت کنتاکت بسته یا کنتاکت باز باشند. این مورد به این معنی است که هنگامی که کنتاکتور در حال بی برق شدن است، معمولاً هیچ ارتباطی وجود ندارد اما رله در این شرایط می‌تواند ارتباط الکتریکی خوبی داشته باشد.
۳- کنتاکتورها قابلیت نصب کنتاکت جانبی به صورت دو کنتاکت کمکی یا چهار کنتاکت را دارند و این در حالی است که رله‌ها فاقد این ویژگی هستند.
۴- از جمله تفاوت رله و کنتاکتور این است که کنتاکتور دارای ویژگی حفاظتی تحت عنوان کنتاکت های فنری برای اطمینان از قطع شدن مدار در هنگام قطع انرژی است. این ویژگی کمک می‌کند تا کنتاکتور در شرایط پر باری دچار پدیده جوش کنتاکت ها نشود.
۵- کنتاکتورها به علت پشتیبانی از بارهای بزرگ آرک‌های الکتریکی را به راحتی حذف می‌کنند. در طرف مقابل رله‌ها برای بارهای بزرگ طراحی نشده‌اند و در نتیجه حذف آرک الکتریکی را نخواهیم داشت.
۶- در زمان اضافه بار تنها کنتاکتور می‌تواند پس از بازه زمانی معین تقریباً ۳۰ ثانیه مدار را قطع نماید تا تجهیزات پایین دستی کنتاکتور نسوزد. اما اضافه بار در رله برخلاف کنتاکتور بسیار کمتر اتفاق می افتد.
۷- کنتاکتورها عموماً در انواع سه فاز ساخته می‌شوند اما رله‌ها بیشتر در کاربردهای تک فاز استفاده می‌شود.
۸- کنتاکتورها رنج وسیعی از ولتاژ تا بیش از ۱۰۰۰ ولت را می‌تواند پشتیبانی کند. این در حالی است که رله‌ها این قابلیت را ندارند.
نکته آخر تفاوت رله و کنتاکتور
زمانی که جریان بار کمی دارید و مدار شما از نوع تکفاز (با نهایت یک یا دو کنتاکت مورد نیاز) است، می‌توانید از رله‌های ۸ و ۱۱ پایه که بر روی یک پایه نصب می‌گردند؛ استفاده کنید. اما چنانچه با مداری سه فاز و با ولتاژ بیش از ۲۵۰ ولت سرو کار دارید و یا جریان بار شما بیش از ۱۰ آمپر است؛ پیشنهاد می‌شود که حتماً از کنتاکتور در مدار استفاده نمائید. در این مقاله تلاش کردیم تا تمام نکات مربوط به تفاوت رله و کنتاکتور را برای شما بیان کنیم.
شرکت المان صنعت برتر سپهر با برند ISBS مفتخر است تا انواع رله‌های تک کنتاکت و دو کنتاکت در رنج جریانی مختلف را به همراه کنتاکتور های قدرت در رنج جریانی ۹ الی ۸۰۰ آمپر، با بهترین کیفیت و همگام با استانداردهای روز دنیا تأمین کرده و به همراه ضمانت تعویض در اختیار همکاران و مهندسان عزیز برق قرار دهد.